सायकल

एका सुट्टीत स्नेहाकडे नवीन सायकल आली होती! तिची उंची वाढवायचा हा उपक्रम होता. स्नेहा मोठी असल्यामुळे तेव्हा ती माझ्यापेक्षा तशी उंच होती. पण मग खेळायला गेल्यावर मीही तिची सायकल चालवू लागले. माझ्याकडे पुण्यात छोटी दोन चाकी सायकल होती. मला बाबानी माझ्या पाचव्या वाढदिवसाला ती घेऊन दिली होती. बाबानी मला खूप लहानपणी सायकल चालवायला शिकवली. आधी मी बाजूला दोन "आधार-चाकं" लावून सायकल फिरवायचे. त्या न पडणा-या सायकलीवर मला खूप सुरक्षित वाटायचं. पण दोन-तीन महिन्यांतच बाबानी ती चाकं काढून फेकून दिली माळ्यावर. त्यामुळे मला ख-या ख-या दोन चाकी सायकलीचा सामना करावा लागला. मग मी तिच्यापासून दूर पळू लागले. "आज सायकल चालवलीस का?" असं विचारल्यावर गुळमुळीत उत्तर देऊन पळ काढू लागले. माझी मांजराच्या पिलांना परडीत घालून सायकलीवरून फिरवायची स्वप्नं पण नष्ट झाली या अरिष्टामुळे.
मग बाबानी त्याचा "कोच" अवतार धारण केला! बाबा खूप चिकाटीचा शिक्षक आहे. कितीही मंद विद्यार्थी असला तरी तो तितक्याच उत्साहानी शिकवतो. त्यात तो स्वत: सैनिक स्कूलमध्ये शिकलेला असल्यामुळे त्याला खेळांची आणि व्यायामाची फार आवड आहे. मग त्याने ठरवले की रोज सकाळी पळायला जाताना तो मला घेऊन जाणार. सकाळी सकाळी माझं पांघरूण खसकन ओढून मला थंड फरशीवर तो उभी करायचा. मग एक डोळा बंद आणि एक उघडा अशा अवस्थेत मी सायकलवर चढायचे. बाबाला खुलं मैदान वगैरे मिळमिळीत उपाय अजिबात आवडायचे नाहीत. मी सायकलला घाबरते, पडायला घाबरते म्हणून त्याने भर टिळक रस्त्यात मला सायकल शिकवायचा चंग बांधला. माझ्या सायकलीला मागे धरून तो माझ्याबरोबर पळायचा. बाबानी मागे धरले आहे या विश्वासामुळे मी एका आठवड्यातच रोज लवकर उठू लागले. आमची वरात टिळक रस्ता, लक्ष्मी रस्ता आणि परत येताना बाजीराव रस्त्यावरून जायची. सकाळची रहदारी तितकी भीतीदायक नसायची. पण आम्ही जात असताना शाळेतली पोरं, त्यांच्या आया, रिक्षावाले, दूधवाले आमच्याकडे बघून खूप गोड हसायचे. मग एखादं चालायला जाणारं जोडपं दिसायचं. त्यातली बायको तिच्या ढेरपोट्या नव-याला बाबाकडे बघून कोपरखळी मारायची. मला त्यावेळी बाबाचा खूप अभिमान वाटायचा!
पण पहिला आठवडा गेल्यावर मला "जेव्हा बाबा हात सोडेल" त्या दिवसाची जाम भीती वाटू लागली. एक दिवस घराच्या मागच्या शांत गल्लीत मी बाबाशी कुठल्यातरी गहन विषयावर चर्चा करीत असताना त्याला विचारलेल्या प्रश्नाचं तो उत्तरच देईना, म्हणून सहज मागे कटाक्ष टाकला तर बाबा दूर गल्लीच्या कोप-यावरच होता! त्यानी कधी हात सोडला मला कळलंच नाही. पण त्यानी हात सोडलाय हे जेव्हा माझ्या लक्षात आलं तेव्हा मी सरळ गोखल्यांच्या तारेच्या कंपाऊन्डमध्ये जाऊन धडकले. पायात तार बोचली आणि गुढगाही सोलवटला. मग मात्र मला बाबाचा खूप राग आला. घरी येऊन आईला कधी एकदा, "मला आज बाबानी पाडलं" असं सांगते असं झालं. पण आईला ते कळल्यावर ती खूप छान हसली. का कोण जाणे माझं पडणं खूप महत्वाचं होतं!

मग कोल्हापूरची स्नेहाची उंच सायकल मी तिच्यापेक्षा छान चालवू लागले. आम्ही दुपारी सायकल बाहेर काढायचो. आणि भर दुपारच्या उन्हात अगदी एस.टी स्टॅन्डपर्यंत जायचो. स्नेहा रहदारीला घाबरायची पण मी तोपर्यंत खूप शूर झाले होते. कधी आम्ही डबलसीट जायचो तर कधी एक एक करून त्याच रस्त्यावर कोण आधी येतं याची शर्यत लावायचो. कधी गल्लीत अनवाणी खेळत असताना अचानक सायकल सफर करावीशी वाटायची. मग वर जाऊन चप्पल घालून यायचादेखील धीर नसायचा. तसेच सायकलवर चढायचो आणि भटकायला जायचो.

सायकलवरून पडायची भीती गेल्यावर तिचा खरा आनंद मिळू लागला. मग मांजरीचं पिल्लू, कुत्र्याचं पिल्लू अशी सगळी प्राणी मंडळी माझ्या सायकलवरून जा- ये करू लागली. आणि पडायची भीती खूप वेळा पडूनच गेली! पण अजूनही पहिल्यांदा पडल्याची आठवण मनात ताजी आहे.

बाबानी मला पडायला शिकवल्याचा मला पुढे खूप उपयोग झाला. अजूनही होतोय. पण सगळ्या धडपडीमधून नेहमी काहीतरी खूप सुंदर मिळतं हे आता पक्कं डोक्यात बसलं आहे. त्यामुळे प्रत्येकवेळी पडताना येणारा पोटातला गोळा लगेच जाणार आहे याची खात्री वाटते!